Według fizyczno-geograficznego podziału Powiat Opolski niemal w całości należy do regionu Wyżyny Lubelskiej. W jej obrębie wyróżnia się trzy subregiony - Równinę Bełżycką, Kotlinę Chodelską oraz Wzniesienia Urzędowskie. Odrębną jednostkę fizjograficzną stanowi Małopolski Przełom Wisły, sąsiadujący od zachodu z Wyżyną Lubelską.
Pod względem klimatycznym Powiat Opolski należy do dzielnicy klimatycznej lubelskiej. Tutejszy mikroklimat wyróżnia się na tle całej Lubelszczyzny najdłuższym okresem bez przymrozków (248 dni) i wyjątkowo długim okresem wegetacyjnym (220 dni). Średnia roczna opadów wynosi 577 mm, zaś średnia roczna temperatur sięga 8°C.

Powiat tworzy siedem jednostek administracyjnych. Pięć gmin wiejskich: Chodel, Józefów nad Wisłą, Karczmiska, Łaziska, Wilków i dwie miejsko-wiejskie: Opole Lubelskie, Poniatowa. Stolicą powiatu jest miasto Opole Lubelskie. Łącznie na terenie siedmiu gmin znajduje się 195 miejscowości.